Het is gemakkelijk om veel geld uit te geven aan een high-end CPU. Denk bijvoorbeeld aan de net nieuw gelanceerde Ryzen 7000 serie die een gigantische kloksnelheid levert. Hier leg je ook toch best wel wat geld voor neer. Er is veel keuze op de markt en je raakt snel verstrikt in specificaties zoals kloksnelheid en aantal kernen. Maar wat is nou echt belangrijk bij het uitzoeken van een CPU? In dit artikel geef ik je een inkijkje bij hoe de expert een passende CPU selecteert.
Hoe werkt een processor?
Voordat je weet hoe je een CPU selecteert voor jouw nieuwe PC is het wel handig dat je de werking van zo'n ding een beetje kent. Je computer is constant bezig met het maken van berekeningen in computertaal. Dit is dus een constante verwerking van miljarden 1'tjes en 0'letjes. Het onderdeel die deze verwerking uitvoert is de processor. Het is dus een enorm belangrijk onderdeel. Een processor heeft een aantal kenmerken/specificaties die van belang zijn:
Kernen en threads
Een CPU bestaat uit een aantal fysieke kernen. Elke kern kan bewerkingen uitvoeren. De kernen doen dit tegelijkertijd. Hoe meer kernen de CPU kent hoe meer bewerkingen deze synchroon kan uitvoeren. De kernen kunnen ook nog eens opgesplitst worden in threads. Dit is het virtueel opdelen van de kernen. Hierdoor kan 1 kern 2 stromen data verwerken. Bij Intel wordt er ook nog onderscheid gemaakt in P-cores en E-cores. De P-cores zijn de kernen die het meeste werk kunnen verrichten. Dit zijn dus grotere kernen die ook meer stroom krijgen om grote taken te kunnen uitvoeren. De E-cores zijn kleiner en tackelen makkelijkere bewerkingen. Denk bijvoorbeeld aan bepaalde achtergrond processen. De E-cores gebruiken veel minder stroom. Doordat deze kernen samenwerken worden taken efficiënter uitgevoerd.
Kloksnelheid
De kloksnelheid van de CPU geeft aan hoeveel berekeningen een kern per seconde kan maken. Dit gaat om enorme aantallen en wordt hierom uitgedrukt in gigahertz. 1 gigahertz is 1 miljard hertz. Vaak heeft een processor ook nog wel een boostclock. Dit is een soort turbo die voor korte tijd gebruikt kan worden. De kloksnelheid wordt voor een korte tijd opgevoerd om een zware bewerking snel te kunnen berekenen. Hierdoor produceert de CPU voor korte tijd ook meer hitte.
Cache
Cache werkt een beetje hetzelfde als RAM. Echter is dit type opslag nog sneller doordat het zich in de CPU zelf bevindt. Hierdoor kan de belangrijkste data heel snel bij de kern terecht komen. Cache bevindt zich in de processor zelf. Hierdoor heeft cache vaak dus maar een kleine capaciteit. Je snapt dus vast dat als een processor maar weinig cache heeft dit de CPU vertraagd. Echter maken fabrikanten hun CPU's meestal redelijk gebalanceerd.
Hoe je de juiste CPU selecteert
Om goed te bepalen welke CPU je het beste kan selecteren moet je over een aantal zaken nadenken. Je moet natuurlijk goed bedenken waar je bijvoorbeeld je PC voor gaat gebruiken. Ook moet je nadenken over je budget en de videokaart die je wil gaan gebruiken. Daarom hieronder een stappenplannetje:
Waar gaat de PC voor gebruikt worden?
Het is makkelijk om op een processor teveel te spenderen. Voor gamen heb je namelijk helemaal niet een gigantisch goede CPU nodig. Ga je de PC alleen maar gebruiken voor het produceren van video's? Dan is een hoog aantal kernen juist wel weer belangrijk. Onderzoek dus van te voren goed wat belangrijk is voor het doeleinde van jouw PC. In de tabel hieronder een aantal voorbeelden:
Doel | Belangrijk |
Gamen | Hoge kloksnelheid en Boostclock. |
Streamen | Aantal kernen en kloksnelheid belangrijk |
Video edditting | Aantal kernen en kloksnelheid belangrijk |
3D modelling | Aantal kernen en kloksnelheid belangrijk |
Eigenlijk is het aantal kernen dus pas belangrijk als je specifieke doeleinden hebt met je PC. Zoek je een leuke game PC? Dan is het aantal kernen niet zo heel erg belangrijk.
Met welke GPU ga je de processor combineren?
Het is altijd belangrijk om een beetje balans te vinden tussen je processor en de grafische kaart. Op een processor kan je best wel wat geld besparen omdat deze niet zo snel een bottleneck zal vormen. Toch is het natuurlijk niet aan te raden om de meest goedkope CPU te combineren met een hele dikke kaart. Om je een idee te geven heb ik een paar selecties voor je gemaakt:
CPU | Minimale GPU | Maximale GPU |
Intel i3 12100 | Radeon RX6500 XT / Geforce RTX 3050/ GTX 1650 | RX 6650XT / RTX 3060TI |
Intel i5 12400 | RX6650XT / RTX 3060TI | RX6800 XT/ RTX 3080 |
intel i9 12900 | RX 6750XT / RTX 3070TI | RX6950 XT / RTX3090TI |
Ryzen 5 5600x | RX6650XT / RTX 3060TI | RX6850 XT/ RTX 3080 |
Ryzen 7 5800x | RX 6750XT / RTX 3070TI | RX6950 XT / RTX3090TI |
Zoals je kan zien kan je met een relatief goedkope CPU vrij dure GPU's draaien. Kijk bijvoorbeeld naar de Ryzen 5 5600X. Deze CPU kost rond de €200 en vormt geen bottleneck voor de meeste GPU's.
Wat is je budget?
Het is binnen ieder budget de meest verstandige keuze om meer te investeren in de GPU dan in je processor. Zeker als de hoofdtaak van de PC gamen is. Bezuinig dus op je CPU en steek dit extra beetje geld in je GPU. Check van te voren goed of de componenten goed samengaan. Je kan zoals hierboven zien dat een laatste generatie Intel Core i3 12100 best een RTX 3060TI kan draaien. Het is zelfs zo dat een nieuwe i3 niet heel veel mindere prestaties levert als een i9 wanneer deze gekoppeld wordt aan een RTX3090. Als je ruimte in je budget hebt kan je natuurlijk iets meer investeren in je CPU.
Welk platform wil je kiezen?
Natuurlijk mag je ook een beetje persoonlijke voorkeur hebben :). Op het moment zijn er maar twee grote processorfabrikanten op de markt aanwezig. Dit gaat om Intel en AMD. Tot aan AM4 maakt AMD hele efficiënte en zuinige CPU's die zeer goede prestaties leveren voor hun prijs. Intel is een hele bekende op de markt. Tot een paar jaar terug was Intel niet echt aan het innoveren. De afgelopen jaren maken ze een sterke inhaalslag en bieden ze echt innovatieve producten. Heb je al een moederbord en wil je alleen je CPU upgraden? Let dan goed op welk moederbord je hebt. Intel en AMD gebruiken verschillende moederborden met ook weer verschil in generaties. De laatste jaren gebruikt AMD de socket "AM4" en de nieuwste socket van intel is de "1700". Met de komst van de nieuwe Ryzen 7000 serie is er ook weer een nieuwe socket, de "AM5". Onderzoek dus van te voren goed welk moederbord je nodig hebt. Mooie moederborden voor intel processoren zijn vaak iets duurder dan voor AMD. Dat kan in jouw build dus ook een afweging zijn.
CPU advies
In de builds die ik op het moment assembleer adviseer ik meestal de volgende processoren. Bij een budget build (+-€900) adviseer ik de intel i3 12100F. Deze CPU kost maar €119 en biedt voor zijn prijs een hele goede turbo kloksnelheid. Voor gamen is deze CPU dus zeer geschikt. In het middensegment selecteer ik vaak de Ryzen 5 5600X. Ook deze CPU biedt voor zijn prijs uitstekende prestaties. Klotst het geld tegen de plinten? Dan is het natuurlijk leuk om 1 van de beste CPU's te selecteren. Denk aan een dikke i9 of een Ryzen 7 5800x3D. Soms wijk ik wat af als er nog budget is. Een i5 12600 biedt iets betere prestaties dan de Ryzen 5 5600X maar is ook 80 euro duurder. Over het algemeen stop ik dat geld liever in een betere GPU.
Conclusie
Spendeer dus niet teveel geld aan je CPU. Dat is nergens voor nodig tenzij je hele speciale doeleindes hebt voor je PC. Ga je gamen? Zoek een leuke CPU op die een goede kloksnelheid levert en "you're good te go" in de meeste gevallen. Kijk in ieder geval altijd even naar benchmarks op YouTube. Deze zijn in bijna iedere combinatie van hardware wel te vinden.
Klinkt dit allemaal veel te ingewikkeld? Laat je PC bouwen! Ik zoek de juiste CPU bij jouw wensen.
Comentarios