Het moederbord is een onmisbaar component van de computer. Ze zijn er in verschillende soorten en maten. Het kan hierdoor best een uitdaging zijn om de juiste te kiezen. Ga je een PC bouwen of laat je een PC bouwen? Dan is het handig om hier wat kennis over te hebben. Een moederbord kan namelijk effect hebben op de prestaties van je pc.
Wat doet een moederbord eigenlijk?
Alle componenten in je PC moeten stroom krijgen en data met elkaar kunnen uitwisselen. Het moederbord heeft hier een facilitaire functie in. De processor, het geheugen en de M.2 SSD krijgen hun stroomvoorziening van het moederbord. Alle onderdelen kunnen dankzij het moederbord met elkaar communiceren. Dit gaat veelal over buslijnen. Een soort spoor waar data overheen rijdt. Door het moederbord wordt de PC een geheel.
Verschillen tussen moederborden
Ze zijn er goedkoop maar ook duur. Groot maar ook klein. Met veel functies en met weinig functies. Wat moet je nou kiezen? Aan de hand van 3 kenmerken ga ik het je duidelijk maken.
Formfactor
De grootte van het moederbord wordt bepaalt door de formfactor. Computers zijn er in allerlei soorten en maten maar die zijn wel een beetje naar een aantal standaarden gebracht. Dit zijn de volgende:
- ATX
Dit is het standaard formaat moederbord en bevat hierdoor vaak de meeste sloten die je nodig hebt. Wil je meerdere PCI kaarten? Dan heb je best kans dat dit op een kleinere formfactor niet gaat. In de meeste builds gebruik ikzelf ATX moederborden omdat dit nog ruimte geeft voor uitbreiding en hierdoor de case lekker gevuld raakt. Je hebt hiervoor wel een ATX behuizing nodig. In kleinere behuizingen gaat dit grote moederbord niet passen.
- Micro-ATX
Een iets kleiner moederbord. Beschikt vaak over minder sloten voor uitbreidingskaarten. Een voordeel is wel dat deze borden vaak wat goedkoper zijn. Door het kleinere formaat is het mogelijk om voor een iets kleinere behuizing te kiezen.
- Mini-ITX
Ga je voor een mini-pc die bijvoorbeeld in je tv-meubel past? Dan is het mini-itx formaat het meest geschikt. De prijzen van deze borden zijn wel weer wat hoger. Ook ben je zeer beperkt in de hoeveelheid insteekkaarten. Deze borden hebben vrijwel altijd maar 2 RAM sloten.
-DTX, Mini-DTX, E-ATX
De laatste die ik hier nog noem worden zelden gebruikt. De 2 DTX borden zitten beiden tussen ATX en Micro-ATX in. De E-ATX borden zijn juist weer reusachtig en kosten zo rond de €600.
verschil in socket
Op dit moment zijn er 2 grote processorfabrikanten. AMD met hun Ryzen CPU's en Intel met hun I serie. Deze processoren moeten in de socket van het moederbord geplaatst worden. Dat is het vierkantje/rechthoekje in het midden van het moederbord. De beiden fabrikanten hebben hier hun eigen manier voor. AMD werkt met pinnetjes die in de socket gestoken moet worden terwijl dit bij Intel weer andersom is. De sockets staan aangeduid met een typenummer. AMD gebruikt al een hele tijd de AM4 socket. Intel heeft sinds eind 2021 de 1700 socket. Het is niet mogelijk om deze uit te wisselen.
Soorten chipsets
Om het nog ingewikkelder te maken heeft een moederbord ook nog een chipset. Deze zorgt voor het regelen van het verkeer tussen de componenten. Zie het als een soort luchtverkeersleider. het type chipset is ook weer afhankelijk van de processorfabrikant. AMD en Intel hanteren erg verwarrende typenummers. Om ze goed te begrijpen moeten we deze nummers even ontleden
Intel chipsets
De typenummers van intel bestaan uit een letter en drie cijfers. Een voorbeeld is Z690. De letter bepaald hoeveel features het bord heeft. Het eerste cijfer staat voor de generatie processor waarvoor de chipset geschikt is en het 2e cijfer staat voor de kwaliteit van de chipset. Het 3e cijfer staat er voor de sier. Dit is altijd een 0.
Intel typeletters
Budget moederbord met weinig features zoals RAM-sloten, PCI-poorten en USB-poorten. Daarnaast is het niet mogelijk om met deze borden de CPU te overklokken. Een H moederbord eindigt vrijwel altijd op 10. Voor de nieuwe socket 1700 processoren is dit type meestal H610 | |
Vrijwel hetzelfde als als een H moederbord maar met iets meer features. Deze borden beschikken vaker over 4 RAM slots en de mogelijkheid om RAM over te klokken. Meestal worden deze borden aangeduid als B660 (voor de nieuwe generatie) | |
Q | Vrijwel hetzelfde als een H moederbord maar dan met features voor bedrijven. Deze worden voor erg specifieke doeleinden gebruikt. |
Dit moederbord is echt gericht op gaming. De Z borden beschikken over de meeste features en poorten. Op gebied van overklokken kan je met deze borden het beste uit de voeten. Deze borden worden voor de nieuwe generatie aangeduid als Z690. |
AMD chipsets
AMD houdt het gelukkig wat gemakkelijker. Toch lijken ze erg op de aanduidingen van Intel. Let maar op..... De typenummers van AMD bestaan uit een letter en 3 cijfers. Een voorbeeld is B550. De letter staat voor de hoeveelheid features op het bord. Het eerste nummer staat voor de generatie processor die op het bord past. De laatste 2 cijfers zijn voor niks. Deze staan er voor de sier. Op dit moment zie je veel 400 en 500 borden (Bijv X570). De Zen 2 serie processoren van AMD (Bijv Ryzen 5 3600) Draait op 400 en 500 borden terwijl de 5000 serie (Bijv Ryzen 5 5600) alleen op 500 borden draait. Als je niet weet welke processor bij welke Zen hoort kan je dit altijd even checken.
AMD typeletters
De A borden zijn een budgetkeuze en hebben de minste features. Soms is het mogelijk om RAM te overklokken maar de CPU is alleen op B en X borden overklokbaar. | |
Met een B bord beschik je over alle tools om te overklokken. Voor de mainstreamgebruiker beschikt dit bord over meer dan voldoende features. | |
De X borden zijn voor echte fanatiekelingen en beschikt over nog snellere poorten dan de B borden. Overklokken is een must met deze borden, anders kan je beter een B bord kopen. |
Overige zaken om rekening mee te houden
Er zijn nog meer kenmerken waar je rekening mee moet houden. Denk hierbij aan het type RAM bijvoorbeeld. Inmiddels is er ook DDR5 geheugen op de markt en die heeft toch net weer een andere poort nodig. Ook heeft je geheugen een bepaalde snelheid, je moederbord moet je hier ook op afstemmen. Het zou zonde zijn als je geheugen hebt gekocht die op 3200mhz kan draaien maar je moederbord maar tot 2666mhz ondersteunt. Als laatste moet je ook checken of het moederbord voldoende headers heeft voor ventilatoren en eventuele RGB toepassingen. Daarnaast is er van bijna ieder bord een versie met en zonder WIFI.
Hoe maak je de keuze?
Zojuist heb ik je gebombardeerd met enorm veel informatie. Nu moet je nog een goede keuze maken. Je kan jezelf de volgende vragen stellen:
- Wat voor soort case heb ik? Hierop pas je de grootte van het moederbord ook aan
- Welke processor heb ik of wil ik aanschaffen? AMD of Intel? Check welke generatie processor dit is.
- Welke poorten moet je moederbord hebben? Hoeveel insteekkaarten wil je gebruiken?
- Wat is het doeleinde van de PC? Voor een kantoorsysteem heb je geen overklokbaar moederbord nodig. Spendeer dan je geld daar niet aan.
- Wat is je budget? Als dit hoog is zou je kunnen kiezen voor een Z690 voor nieuwe Intel processoren. Als je aan een budget zit maar wel een beetje wil overklokken zou je voor een AMD setup kunnen gaan met een B550 moederbord. Zit je echt aan een krap budget? Dan zou ik een A bordje kopen met een AMD processor.
Het is en blijft echt opletten geblazen bij het selecteren van een moederbord. Zoek alles dus heel goed uit. Heb je daar geen zin in? Dan kun je het natuurlijk ook laten doen.
Comments